"40 Paralık Adamlar" nerden geliyor? Cumhuriyetin İlk Öğrenci Eylemi.

 Slm,

"40 paralık adam" ne anlama geldiğini bilmeyenimiz yoktur değil mi? Pekiii nereden geldiğini biliyor musunuz? ben bilmiyordum taa ki  Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan Fatih Altaylı'nın programına konuk olan Sunay Akın'dan dinleyene dek. (mahkeme kararı ile bugün Fatih Altaylı'nın youtube kanalına  erişim engeli geldiğini öğrendiğim ama henüz  karar uygulanmamış, sabahın erken saati izledim).

Gaziantep'te bir tekstil firmasında işçiler greve gitmişti ve çıkan tartışmada işyeri sahibi grev yapan birilerine "sen bir yevmiyenin peşinden koşan adamsın" demişti, o geldi aklıma. 

40 paralık adam nerden mi geliyor? 

1924 yılının Kasım ayı. İstanbul’da tramvay şehir ulaşımı Konstantinopol isimli bir Belçika şirketine aitti. Cumhuriyet kurulduktan sonra yabancı şirketlerle tekrar masaya oturulmuş ve sözleşmeye bazı şartlar konmuştu. Yeni Türkiye'de bilim, fen önemliydi ve halkın eğitimi için devlet de destek olacaktı. Şartlardan biri de öğrenciler kimliklerini göstermek şartıyla yarı fiyatına tramvaya binecekti. Belçika şirketi Türkiye Cumhuriyeti devletinin tüm şartlarını kabul etti..

Tramvayda tam bilet 80 para, öğrenci 40 paraydı. Ancak Osmanlı döneminde her istediği yapılan Belçika şirketi sorun çıkarıyordu. Öğrencilerden de tam bilet parası, yani 80 para istiyordu. 15 Kasım 1924’te öğrencileri örgütlendi. İstanbul’un tüm duraklarında tramvaya binecekler ve 40 para ödeyeceklerdi. Harbiye durağından binen bir grup öğrenci 40 para verince kraldan çok kralcı olan biletçi kabul etmedi ve tramvayda olaylar çıktı. Olay yerine yetişen şirket işçileri ile öğrenciler arasında arbade yaşandı. Yoldan geçen bazı vatandaşlar da hakkını arayan öğrencilere tepki gösteriyordu. “Ne olacak, bunlar 40 paralık adamlar” Bir anda iki el silah sesi duyuldu ve iki öğrenci vurularak kanlar içinde yere yığıldı. 

Ertesi gün İstanbul’daki tüm üniversite öğrencileri ayaklanmıştı olaylar 3-4 gün yatışmadı. Sonunda 21 Kasım 1924’te  Konstantinopol şirketi pes etti artık öğrenciler her yerde tramvaya 40 paraya binecekti.

Bu, Cumhuriyetin ilk toplu öğrenci eylemiydi. Bugün öğrenciler toplu ulaşım araçlarına yarım biletle biniyorsa, bunun bedeli 1924 yılında  ödendi 

Sunay Akın'dan aktarılmıştır.

Fırın Kurusu Fasulyesi Kavurması

 Slm,

Fırın fasulyesi kavurmasının tarifinden önce fırın fasulyesi daha doğrusu "fırın böcesi"ni yazmam gerektiğini düşünüyorum. Karadeniz'de fasulye bol yetişince, bir de buzdolabı hayatımıza gireli daha çeyrek asır olmayınca millet bu bol sebzeyi ne yapsak da kışa saklasak diye düşündü muhtemelen... şaka şaka. Birçok yöresel lezzetlerinden biridir fırın fasulyesi Karadeniz'in yıllardır süregelen. Eskiden çok yapılırdı şimdi gençler pek bilmiyor. Bana da hediye geldi ve ne yapacağımı bilmiyordum. Bu tarifi ilk kez denedim ve çok sevdim. Bundan sonra eş, dost, akraba bana fırın böcesi ister misin? diye sorarsa lafı bitmeden eveeeeet diyeceğim.

Fotoğrafını çekmek aklıma gelmedi,  köylerde taş fırında yeşil fasulye kurutulur. Muhtemelen Güneydoğu Bölgesi'nde güneşte de kurur bu fasulye ama Karadeniz'de o güneşi bulmak imkansız. Kurutulan bu fasulyeler kışa saklanır ve sonra pirinçle çektirmesi yapılır, kavurması yapılır, biraz sulu yemeği de yapılır. Ben tariflerin içinden kavurmasını beğeneceğimi düşündüm ve yanılmamışım.

Malzemeler: Göz kararıdır ölçüyü not almamışım

Fırın kurusu fasulyesi

Soğan

Zeytinyağ

Tereyağ

Tuz

Yapılışı: Fırın fasulyesi haşlanır ve suyu sıkılır, fasulyeler 2 ye bölünecek şekilde doğranır. Soğan ince ince halka doğranır ve pembeleşene dek zeytinyağ+tereyağda kavrulur, fasulyeler eklenir. Yaklaşık 5 dk civarı kavrulur. Kavurma süresi uzun tutulur ki sosu iyice içine çeksin. Tuzu haşlarken de kavururken de ekleyebilirsiniz nasıl tercih ederseniz. Afiyet olsun

Sağlıcakla kalın...

Erik Köy Hatırası

 Slm,

küçüktüm bu eriklerden evimizin önünde vardı,  adını da cinsini de bilmiyorum. Resimdekiler olgun ve sulanmış. Bizimkinin güneş gören tarafı  pembemsi olur muydu hatırlamadım. Bir de yeşil ve kütür kütür hali var kiii maalesef satın aldığım bu erikte yoktu, hepsi olgun ve yumuşak  idi. Bu halini pek sevdiğim söylenemez, anacığım severdi olgun erikleri,  ben yeşil, sulu, sert olanını severdim. Zamanla evin önündeki ağaç kurudu ve öldü. Uzuuun yıllardır hiçbir yerde görmemiş, denk gelmemiştim, bunu görünce hemen aldım. Erik şekil olarak aynısı  olsa da katiyen o lezzet yoktu, yavan, tatsız, tuzsuz bişeydi. Aklımda kalsın diye (belki bir gün bir yerde denk gelirsem alıp dikme niyetiyle) ve hem de eski günleri resimde de olsa yad etmek için paylaşıyorum.

Sağlıcakla kalın...

Tam buğday unlu ekmek

 Slm,

Bu ekmeği göz kararı yaptım, ölçü veremiyorum. Yaş maya, tuz, ılık su güzelce yoğurdum. Mayalanması için pişireceğim kaba aldım. Tahmini 45 dk sonra 180 derecede üzeri kızarana kadar pişirdim. Çok lezzetli oldu. Bundan sonra ekmeğimi evde yapacağım desem de tembellik ettim devamı pek mümkün olmadı unutmamak için kayıt altına alıyorum. Yaparsanız afiyet olsun.

Biber Kızartması (Airfryer Notlarım2)

 Slm,

Hafta sonu çayı demledikten sonra dahi yetiştirebileceğiniz kolay, leziz bir tarif. 200 5 dk civarı sonra karıştırdım. Bu miktar biber 8 dk  civarı pişti ve yemyeşil oldu. Miktar arttıkça pişirme süresi de artıyor ve bu kadar yeşil olmuyor o nedenle miktar fazla ise ayrı ayrı 2 kez pişirmeyi öneriyorum. Üzerine soğan+sarımsaklı domates sosu yaptım. Dikkat fena yedirir, kilo yapar :)  Afiyet olsun     

                                          

                                                  

Patates Kızartması (Airfryer Notlarım 1)

Slm,

Bi airfryer furyası var, kaçdır direniyordum sonunda boyun eğdim, iyi de yapmışım. Bu tarifi yazsam mı diye düşünmedim değil, altı üstü patates kızartması, ne var yani bu da paylaşılır mı? Sonra ilk başarısızlığım aklıma geldi millet ne deri bıraktım blogumu kendim için yazdığımı hatırladım.

Kolay gözükse de airfryerde bazı püf noktaları bilmek gerek. İlk yaptığımda sabit ısıda pişirdim ve yumuşacık oldu, nihayet doğrusunu buldum.

Tarif: Elma dilimi patatesleri (biraz irice) doğradım. Az sıvıyağ püskürtüp tuzunu ekledim güzelce karıştırdım. İlk 10 dk 180 °C pişirdim, sonra 200 °C de  15 pişirdim. 5 - 8 dk gibi aralıklı karıştırdım. Pişirme süresi malzemenin miktarına göre artabilir.  Hafif ve çok güzel kızarmış patateslerim oldu afiyetle yedik yaparsanız size de afiyet olsun. Bir de bezelye çiçeği resmi bırakıyorum memleketimden.

                                                                            

  

Sevgiyle kalın...

Kuzu Kulağı Salatası

Bizim oralarda olur ama tercih edilmez tahminim ekşimtrak, buruk lezzeti nedeniyle olabilir. Çocukken koparıp yapraklarını yediğimizi bilirim. Memlekete gidince topladım neden salatası olmasın diye düşünüp internette araştırdım. Meğer salatası yapılıyormuş. Belki yemeği dahi yapılıyor olabilir onu henüz araştırmadım. Salatayı yaptım biz pek beğendik, artık aklımızda menümüzde hep olacak.

Malzemeler:

Kuzu kulağı

Domates

Yeşil soğan

Zeytinyağ, tuz

Salatalık da olur bende yoktu eklemedim

Güzelce yıkayıp tüm malzemeleri karıştırın. Benim kuzu kulağım minik ve sapları da pek körpe olduğu için sapını kesmedim. Gayet güzel bir salatanız olacak afiyet olsun.

Deniz Kabuğundan Saksı

 Slm, 

Deniz'le Beren yazlığa gidince  halasına sürpriz yapmak istemiş, deniz kabuğu toplamışlar. Bayağı vardı, ne yapsam ne yapsam diye düşünürken saksıda karar kıldım.  Chips kovasını boyayıp, kalıbını çıkarıp deniz kabuklarını üzerine yapıştırdım. Gayet güzel oldu, kocaman bir mum çiçeği var içinde şimdi.

Sağlıcakla kalın..

Beren Hanım'ın Unicorn Çantası

 

Slm, 

punch işine merak saldım. Beni yormayacak, eğlenceli ne yapsam diye düşünürken aklıma Beren İdil'in Unicorn aşkı geldi. Eşim çizdi ben de işledim. Aşağıdaki çanta ortaya çıktı. Güzel günlerde, sağlıcakla kullansın.

İrem e Çanta

 Slm, İrem büyüyor, büyüdükçe biraz kenara çekiliyor mu ne!? ilk defa benden bişey istedi, "hala bana bir çanta yapar mısın?" sevincimden uçasım geldi. Hemen beğendiği resmi gönderdi. Eşim çizdi, ben işledim. Sanki fena da olmadı, İrem'e yakışır bi çanta çıktı ortaya. Güzel günlerde, güle güle kullan Can Yiğenim.