Slm,
"40 paralık adam" ne anlama geldiğini bilmeyenimiz yoktur değil mi? Pekiii nereden geldiğini biliyor musunuz? ben bilmiyordum taa ki Silivri Cezaevi'nde tutuklu bulunan Fatih Altaylı'nın programına konuk olan Sunay Akın'dan dinleyene dek. (mahkeme kararı ile bugün Fatih Altaylı'nın youtube kanalına erişim engeli geldiğini öğrendiğim ama henüz karar uygulanmamış, sabahın erken saati izledim).
40 paralık adam nerden mi geliyor?
1924 yılının Kasım ayı. İstanbul’da tramvay şehir ulaşımı Konstantinopol isimli bir Belçika şirketine aitti. Cumhuriyet kurulduktan sonra yabancı şirketlerle tekrar masaya oturulmuş ve sözleşmeye bazı şartlar konmuştu. Yeni Türkiye'de bilim, fen önemliydi ve halkın eğitimi için devlet de destek olacaktı. Şartlardan biri de öğrenciler kimliklerini göstermek şartıyla yarı fiyatına tramvaya binecekti. Belçika şirketi Türkiye Cumhuriyeti devletinin tüm şartlarını kabul etti..
Tramvayda tam bilet 80 para, öğrenci 40 paraydı. Ancak
Osmanlı döneminde her istediği yapılan Belçika şirketi sorun çıkarıyordu.
Öğrencilerden de tam bilet parası, yani 80 para istiyordu. 15 Kasım 1924’te öğrencileri örgütlendi. İstanbul’un tüm duraklarında tramvaya
binecekler ve 40 para ödeyeceklerdi. Harbiye durağından binen bir grup öğrenci
40 para verince kraldan çok kralcı olan biletçi kabul etmedi ve tramvayda olaylar çıktı. Olay yerine yetişen şirket işçileri ile
öğrenciler arasında arbade yaşandı. Yoldan geçen bazı vatandaşlar da hakkını
arayan öğrencilere tepki gösteriyordu. “Ne olacak, bunlar 40 paralık adamlar”
Bir anda iki el silah sesi duyuldu ve iki öğrenci vurularak kanlar içinde yere yığıldı.
Ertesi gün İstanbul’daki tüm üniversite öğrencileri
ayaklanmıştı olaylar
3-4 gün yatışmadı. Sonunda 21 Kasım 1924’te Konstantinopol şirketi pes etti artık öğrenciler her yerde tramvaya 40 paraya
binecekti..png)
Bu, Cumhuriyetin ilk toplu öğrenci eylemiydi. Bugün öğrenciler toplu ulaşım araçlarına yarım biletle biniyorsa, bunun bedeli 1924 yılında ödendi
Sunay Akın'dan aktarılmıştır.
